Warszawski Krzyż Powstańczy

Zdjęcia Warszawskiego Krzyża Powstańczego

Po kliknięciu w zdjęcie otworzy się slider

Warszawski Krzyż Powstańczy - Mennica Państwowa

Opis odznaczenia

Odznaką jest równoramienny krzyż o wymiarach 42mm x 42mm. Ma takie same wymiary jak Krzyż Oświęcimski. Projektantem obu odznaczeń jest Edward Gorol. Warszawski Krzyż Powstańczy w swoim centrum ma umieszczony symbol Polski walczącej "P" na tle biało-czerwonej flagi.

Symbol Polski Walczącej na tle biało czerwonej flagi

Na ramionach krzyża umieszczono date powstania warszawskiego. Na uwagę zasługuje fakt, że pomiędzy literami w dacie znajdują się małe, słabo widoczne wgłębienia. Są one przedłużeniem wyżłobienia które idzie przez całą długość ramienia. Jeśli się o nich nie wie, to trudno je zauważyć.

Rok wybuchu powstania umieszczony na prawym ramieniu krzyżaRok wybuchu powstania umieszczony na prawym ramieniu krzyżaOkrągłe wgłębienia pomiędzy literami

Na rewersie na przez całe poziome ramie krzyża biegnie napis: POWSTAŃCOM WARSZAWY. Napis otoczony jest wieńcem.

Prawa strona tarczy, po lewej wersja PRL, po prawej RP

Uszko stanowi wygieta blacha, bez lutowania. Zarówno na uszku jak i na kółku mocującym wstążkę znajduje się wyżłobienie.

Różne widoki uszkaRóżne widoki uszka

Różne widoki uszka

Wstążka kolorystyką nawiązuje do barw wstążki Orderu Virtuti Militari

Wstążka do Warszawskiego Krzyża Powstańczego

Legitymacja do Warszawskiego Krzyża Powstańczego

Niestety nie dysponuje zdjęciem legitymacji. Mam nadzieje dodać je w przyszłości.

Warszawski Krzyż Powstańczy - informacje o odznaczeniu

Władza PRL nie była początkowo przychylna inicjatywom które miały na celu upamiętnienie Powstania Warszawskiego. Pomimo iż różne środowiska kombatanckie postulowały ustanowienie odznaczenia, przez długie lata nie znajdowało to oddźwięku. Zarówno władza krajowa jak i emigracyjna pozostawały głuche na te postulaty. Warto wspomnieć, że major Franciszek Pułacki przesłał do Londynu dwa projekty, które również nie zostały zrealizowane. Za udział w powstaniu przyznawano Medal za Warszawę, jednak nie było to odznaczenie bezpośrednio związane z Powstaniem Warszawskim.

Jeden z projektów majora Franciszka PułackiegoJeden z projektów majora Franciszka Pułackiego

Dopiero po sierpniu 80' sejmowa Komisja Obrony Narodowej wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie odznaczenia. Władza w tym czasie starała się jakoś ocieplić swój wizerunek, a krokiem w tym kierunku było niewątpliwie ustanowienie odznaczenia upamiętniającego powstanie. Projekt poparła duża ilość posłów i 3 lipca 1981r. ustanowiono Warszawski Krzyż Powstańczy. Do roku 1987 nadano 20 963 (Stefa Oberleitner Polskie Ordery Odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne tom II). Pierwsza dekoracje odbyła się w Warszawie i odznaczono 100 powstańców. Wśród nich min dowódce Batalionów Chłopskich, dowódce Wojskowej Służby Kobiet. Odznaczenie nadawano do roku 1999. Jedna z ostatnich dekoracji odbyła się w 1994r w USA, kiedy uhonorowano 100 byłych lotników amerykańskich

Ustawa o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego, zasady nadawania

Odznaczenie było nadawane żołnierzom uczestniczącym w powstaniu, ale również osobom które w wspomagały czyn powstańczych. Mogło być nadawane obcokrajowcom.

Ustawa z dnia 3 lipca 1981r o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego

Warszawski Krzyż Powstańczy cena, rynek kolekcjonerski

Warszawski Krzyż Powstańczy jak każde odznaczenie wojenne jest ceniony przez kolekcjonerów. Cena w roku 2024 osiągała około 200zł za samo odznaczenie bez nadania. Natomiast ze komplet razem z legitymacją ceny dochodziły nawet do 600zł

Informacje o krzyżu dostępne w literaturze

Poniżej prezentuje liste pozycji w których można znaleźć informacje na temat Warszawskiego Krzyża Powstańczego

• Dzieje polskich znaków zaszczytnych - Zbigniew Puchalski s. 269-270:

  Autor dosyć ciekawie nakreślił tło w którym ustanowiono odznaczenie. Opis zdecydowanie nie jest jak w większości książek przedrukiem z ustawy. Dwa małe, aczkolwiek dobrej jakości zdjęcia.

• Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie - Zbigniew Puchalski s. 124:

  W książce znajdziemy podstawowe informacje i opis które są dostępne w ustawie. Autor wspomina również o pierwszej ceremonii udekorowania krzyżem. Opis udekorowany jest kolorowym zdjęciem

• Polskie Ordery, Odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne tom II- Stefan Oberleitner s. 120-123:

  Obszerny opis odznaczenia, najobszerniejszy jaki znalazłem w literaturze. Zamieszczono kilka zdjęć z epoki w tym rysunki wcześniejszych projektów krzyża. Pomimo, że zdjęcia są czarno-białe to jednak dosyć dobrej jakości.

• Ordery Odznaczenia Odznaki III Rzeczpospolitej Polskiej 1990-1999 - Stefan Oberleitner s. 57-58:

  Autor wymienia najważniejsze informacje o krzyżu. Wspomina, że nadawał go prezydent, że produkowała Mennica. Opisuje również wygląd i to komu go nadawano. Zdjęcia czarno-białe bardzo słabej jakości. W książce znajdziemy informację o ilości nadań w latach 1990-1999

• Polskie Ordery i Odznaczenia - Wanda Bigoszewska s. 125:

  W książce znajdziemy jedynie przedruk ustawy o ustanowieniu Krzyża Oświęcimskiego. Zdjęcie kolorowe kiepskiej jakości

• Polskie Ordery i Odznaczenia Tom II - Wojciech Stela s. 392-395:

  W książce nie znajdziemy informacji na temat krzyża. Autor ogranicza się do jednego krótkiego zdania. Zdjęcia w dużym powiększeniu z uwzględnieniem szczegółów odznaczenia. Dodatkowo zdjęcie legitymacji z czasów RP oraz PRL